Laatste update: 18 december 2018

Eerste Kamer tegen inzage medisch dossier zonder toestemming

De Eerste Kamer gaat niet akkoord met het wetsvoorstel waarmee zorgverzekeraars zonder toestemming inzage kunnen krijgen in medische dossiers bij een vermoeden van fraude. De Tweede Kamer ging eerder wel akkoord. Minister Bruins (VVD) gaat het wetsvoorstel nu aanpassen.

Tijdens het debat van 17 december 2018 bleek een meerderheid van SP, D66, PvdA, GroenLinks, ChristenUnie, Partij voor de Dieren en 50PLUS niet in te kunnen stemmen met het wetsvoorstel van minister Bruins (VVD). Het grootste struikelblok was de toegang die zorgverzekeraars krijgen tot het medisch dossier van patiënten voor fraude-onderzoek. De verzekeraars hoeven hiervoor geen toestemming te vragen. Een meerderheid van de Eerste Kamer vindt dit een te grote inbreuk op het medisch beroepsgeheim en dat dat niet in verhouding staat tot de relatief beperkte omvang van de fraude. 

Enkele woordvoerders merkten op dat de patiënt meestal niet de fraudeur en niet de verdachte is, waardoor het extra bezwaarlijk is dat zijn of haar medisch dossier zonder toestemming wordt ingezien. Kamerleden zijn bang dat mensen nog wantrouwiger worden naar zorgverzekeraars. De ChristenUnie vreest ook voor een glijdende schaal dat steeds gemakkelijker het medisch beroepsgeheim opzij wordt geschoven.

VVD en CDA waren wel enthousiast over de inzage in medische dossiers door zorgverzekeraars zonder dat daar toestemming van de patiënt voor wordt gevraagd.

Privacy Barometer stuurde in aanloop naar het debat een oproep aan de Kamerleden.

Aanpassingen

Om het wetsvoorstel te redden, zegde minister Bruins verbeteringen toe op de volgende vier punten:

  1. de medisch controleur bij de zorgverzekeraars moet onafhankelijker;
  2. de inzage moet door de controleur zelf gebeuren en niet alleen onder zijn of haar verantwoordelijkheid;
  3. het verder delen van gegevens die uit het medisch dossier zijn gekopieerd moet beter worden afgebakend;
  4. het informeren van patiënten dat hun dossier is ingezien moet sneller en misschien zelfs vooraf gebeuren. De minister vindt toestemming vragen een stap te ver.

GroenLinks waarschuwde de minister dat het de vraag is of hij hiermee voldoende tegemoet zal komen aan de bezwaren van de Kamer. De meeste fracties spraken zich duidelijk uit dat er toestemming gevraagd moet worden voordat zorgverzekeraars inzage krijgen in het medisch dossier van mensen.

De minister komt "over maanden" met zijn aangepaste wetsvoorstel naar de Eerste Kamer. 

Slepend wetsvoorstel

Het wetsvoorstel werd al op 8 juli 2014 door toenmalig minister Schippers (VVD) bij de Tweede Kamer ingediend. De Tweede Kamer ging op 13 september 2016 akkoord, maar de Eerste Kamer stelde vervolgens weer zoveel vragen over de noodzaak, de proportionaliteit en de effectiviteit van het voorstel dat de minister het wetsvoorstel parkeerde. Pas twee jaar later, in de zomer van 2018, kwamen de eerste antwoorden van de nieuwe minister Bruins. Sommige Eerste Kamerleden vroegen de minister hoe belangrijk deze fraudebestrijding is, als het wetsvoorstel zo lang in de la kan blijven liggen.

Inzage zonder toestemming

Het wetsvoorstel (toelichting) regelt de bevoegdheden voor zorgverzekeraars om declaraties te controleren. Als laatste stap kunnen zorgverzekeraars hiervoor zonder toestemming de medische dossiers van patiënten inzien. Zorgverzekeraars zijn wel verplicht om patiënten binnen drie maanden na inzage in te lichten dat dit is gebeurd. Tot hoever de inzage in het medisch dossier gaat en welke drempels er gelden voordat zorgverzekeraars toegang krijgen, is nog niet precies duidelijk. De NZa moet daar later nadere regels voor maken.

De minister denkt met dit voorstel zorgfraude te kunnen bestrijden. In 2017 is er voor 27 miljoen euro aan fraude geconstateerd. Dat is circa 0,04% van het zorgbudget. Bij de meeste fraude (82%) is de patiënt op geen enkele wijze betrokken. 

Lees de antwoorden op de vijf meest gestelde vragen over dit wetsvoorstel >>>

Tweede Kamer verdeeld

In het debat in de Tweede Kamer over het wetsvoorstel van 8 september 2016 bleken SP en D66 tegen dit wetsvoorstel. De SP noemt het niet proportioneel dat voor zo'n relatief zeer beperkte fraude het medisch beroepsgeheim voor alle Nederlanders wordt aangetast. De SP ziet meer in het vereenvoudigen van het declaratieproces om fraude te voorkomen. Ook D66 vindt het niet proportioneel en stelt dat er voldoende alternatieven beschikbaar zijn om fraude op te sporen. Volgens D66 doet het kabinet telkens hetzelfde. "Er is een probleem. Laten we meer data van burgers verzamelen. Terwijl dat zelden effectief is."

De VVD, PvdA, CDA en PVV zijn voorstander. De VVD vindt dat fraude altijd aangepakt moet worden. PvdA en CDA maakten zich wel zorgen of de waarborgen voor privacy voldoende stevig zijn, maar steunen de algemene lijn van het wetsvoorstel. De PVV ziet liever dat patiënten vooraf 'om medewerking' worden gevraagd voordat in medische dossiers wordt gekeken, maar heeft het idee dat hier geen meerderheid voor is. Daarom diende de partij een voorstel in om patiënten verplicht achteraf te informeren dat er inzage in het medisch dossier door zorgverzekeraars heeft plaatsgevonden. Toenmalig minister Schippers gaf aan akkoord te kunnen gaan met dat voorstel. Ook wil de minister bekijken of het mogelijk is de patiënt al vooraf te informeren dat zijn of haar medische gegevens ingezien gaan worden, op voorwaarde dat dit het opsporingsonderzoek niet belemmert.

Privacy Barometer schreef in de aanloop naar het debat in de Tweede Kamer ook een brief (persbericht) aan de Kamerleden.

Veel bezwaar

Patiëntenfederatie Nederland voerde voor het debat een onderzoek onder Nederlandse burgers uit en concludeerde dat patiënten inzage door zorgverzekeraars moeten kunnen weigeren. Patiënten willen graag meewerken, maar daarbij willen ze wel vooraf geïnformeerd worden. "En ze willen het recht krijgen om inzage te weigeren."

De Raad van State had kritiek op de slechte waarborgen voor de privacy in het wetsvoorstel. Ook de Autoriteit Persoonsgegevens had bezwaar en adviseerde het wetsvoorstel niet in te dienen.

Wetswijziging volgens onderzoek 'niet logisch'

In een onderzoek van de Erasmus Universiteit Rotterdam, uitgevoerd in opdracht van toenmalig minister Schippers om haar over fraudebestrijding te adviseren, concluderen deskundigen juist dat een wetswijziging niet nodig is om fraude op te sporen. Er zijn voldoende mogelijkheden om met het huidige medisch beroepsgeheim fraude aan te pakken. Maar omdat de regels van het beroepsgeheim door de jaren heen mede door verschillende uitspraken van de rechter tot stand zijn gekomen, is het voor zorgverleners in de praktijk niet goed duidelijk wat wel of niet mag. De onderzoekers adviseren de minister daarom met opleidingen meer aandacht aan de praktische invulling van het beroepsgeheim te besteden en eventueel met richtlijnen te komen. Een wetswijziging vinden ze niet nodig en ook niet logisch.

Openbaar ministerie

In maart 2011 concludeerde (PDF) het Openbaar Ministerie (OM) dat onduidelijkheden bij de zorgverlener rond het medisch beroepsgeheim een heel groot probleem was om fraude op te sporen. Het OM vond dat er betere protocollen en richtlijnen moesten komen om zorgverleners duidelijkheid te geven wat wel en wat niet mag. Eén van de aanbevelingen uit dit onderzoek was om de wettelijke regels rond het medisch beroepsgeheim te evalueren. Dat is vervolgens met het onderzoek van de Erasmus Universiteit gebeurd.

Beroepsgeheim

Het medisch beroepsgeheim is er om de zorg toegankelijk te maken. Mensen kunnen in vertrouwen hun problemen voorleggen, zonder dat ze bang hoeven zijn dat deze veelal intieme informatie ergens anders terecht komt. Mensen met psychische problemen of met bijvoorbeeld een geslachtsziekte zoeken tijdig hulp waarmee niet alleen hun eigen gezondheid is gediend, maar ook de gezondheid van de samenleving als geheel.

Het beroepsgeheim is niet absoluut. Het mag onder andere doorbroken worden bij een groot maatschappelijk belang of als er een meldplicht is, bijvoorbeeld bij bepaalde infectieziekten.

 

Laatste update: 18.12.2018

Status onderwerp: voorstel

Impact op privacy: -3

Dossier tweede kamer: 33980, 33400

Document stemmingen: https://zoek.officielebekendmakingen.nl/...

Datum stemming: 13.09.2016

Bekeken: 212.812 keer.

Tags: inzage, medisch, dossier, zorgverzekeraars
 

 


Index

Stemming

Stemming over het voorstel 'eerste kamer tegen inzage medisch dossier zonder toestemming'*.

* Stemming in de Tweede Kamer is geweest. Het wetsvoorstel ligt nu ter goedkeuring bij de Eerste Kamer. In de figuur is de stemming weergegeven zoals partijen in de Tweede Kamer hebben gestemd. Als er geen balkje bij een partij staat, bestond de partij nog niet ten tijde van de stemming

Download onze app

Privacy VandaagVolg het actuele nieuws van het Nederlandse privacyfront met onze Android app. Download hem hier!

Gerelateerd

Oproep aan Eerste Kamer - bescherm het medisch beroepsgeheim

Maandag 17 december debatteert de Eerste Kamer over het wetsvoorstel dat zorgverzekeraars inzage geeft in medische dossiers bij een vermoeden van fraude. De zorgverzekeraars hoeven voor inzage geen toestemming te vragen aan de patiënt. Lees verder >>>


Help mee het medisch beroepsgeheim te beschermen

De Eerste Kamer bespreekt op 11 september 2018 het wetsvoorstel waarmee zorgverzekeraars inzage krijgen in medische dossiers bij een vermoeden van fraude. Hiermee wordt het medisch beroepsgeheim aan de kant geschoven voor het financiële belang van commerciële bedrijven. Lees verder >>>


Medisch beroepsgeheim overboord bij vermoeden fraude.

Inzage in medisch dossier door zorgverzekeraars.

Inzage medische dossiers door zorgverzekeraars onnodig en onwettig.

Deel deze pagina via:

Heb jij wat te verbergen?

fotoMensen hebben niets te verbergen als je ze dat vraagt. Of toch wel? Bekijk de video op Youtube.

Facebook opzeggen

opzeggenLees hier hoe je je Facebook-account kan opzeggen. >>>

Nieuws- & Opinie

Om het privacy-debat te stimuleren heeft Privacy Barometer ook een nieuws- en opiniepagina.

05-12-18

Tweede Kamer stemt in met uitwisselen betaalgegevens

De Tweede Kamer heeft ingestemd met het wetsvoorstel waarmee andere bedrijven uw betaalgegevens bij banken mogen opvragen als u daar toestemming voor geeft. Op basis van die gegevens kunnen bedrijven nieuwe financiële diensten ontwikkelen. Critici vrezen dat gegevens te gemakkelijk toegankelijk worden. Lees verder >>>

mobiele versie | volledige versie

deze pagina is samengesteld in: 0.204 seconden