Laatste update: 28 juni 2018

Tweede Kamer stemt in met hack­bevoegdheid politie

De Tweede Kamer is op 20 december 2016 akkoord gegaan met het wetsvoorstel van staatssecretaris Dijkhoff (VVD) dat de politie de bevoegdheid moet geven in te breken op computers en telefoons. 

Kritische oppositie

D66, GroenLinks, SP en Partij voor de Dieren zijn zeer kritisch en stellen dat de samenleving juist onveiliger wordt als de politie computers, smartphones, slimme meters en zelfs pacemakers gaat hacken. Zo vraagt D66 aan de staatssecretaris of het niet tegenstrijdig is als de politie cybercriminaliteit wil bestrijden door kwetsbaarheden in de software niet te dichten, "maar juist open te houden en zelf te misbruiken". Volgens deze kritische partijen ontbreekt een goede onderbouwing van de noodzaak voor dit wetsvoorstel en betekent het een veel te grote inbreuk op de privacy. Zo deelt de SP de observatie van de Raad van State dat het "via software volgen van gegevensstromen niet veel anders is dan het permanent waarnemen wat zich in een woning afspeelt. Dat laatste is niet toegestaan en dat eerste wordt geregeld met dit wetsvoorstel". De Partij voor de Dieren denkt dat het voorstel "een grondwettelijke toetsing" niet zal doorstaan. De kritiek kon de staatssecretaris en de voorstanders niet overtuigen.

Noodzakelijk volgens VVD

De VVD vindt dat de "de snelle ontwikkelingen" uitbreiding van de bevoegdheden voor opsporing en vervolging "noodzakelijk" maakt. Het CDA vindt dat dit wetsvoorstel nog niet ver genoeg gaat en wil de bevoegdheden nog verder uitbreiden. Zo wil de partij dat de verplichting voor mensen om hun gegevens voor de politie te ontsleutelen weer in het wetsvoorstel wordt opgenomen. De PvdA was eerder niet helemaal overtuigd van de noodzaak van dit wetsvoorstel, maar stemde uiteindelijk toch voor.

Inbreuk privacy onderschat

Eerder oordeelde de Autoriteit Persoonsgegevens (voorheen College Bescherming Persoonsgegevens) dat de staatssecretaris de inbreuk op de privacy onderschat en de noodzaak voor deze ingrijpende bevoegdheden niet goed onderbouwt. Zo zou de politie zich toegang kunen verschaffen "tot een zeer grote hoeveelheid gegevens, inclusief historische gegevens die op randapparatuur zijn opgeslagen en gegevens die worden uitgewisseld via alle communicatiekanalen waarmee de randapparatuur is verbonden". Ook toekomstige gegevens kunnen zo opgevangen worden. Volgens de Autoriteit worden daarmee "in veel gevallen" gegevens afgeluisterd van "een grote groep burgers tot wie de verdenking zich niet richt. De uitbreiding die de voorgestelde nieuwe bevoegdheid biedt is daarmee ongekend omvangrijk." Ook heeft de staatssecretaris onvoldoende aangegeven wat de dringende noodzaak voor de samenleving is om deze bevoegdheid in het leven te roepen. Artikel 8 van het Eurpees Verdrag voor de Rechten van de Mens vereist dat die noodzaak beter wordt onderbouwd. De staatssecretaris schrijft in de toelichting die onderbouwing alsnog te hebben toegevoegd.

Ook de Nederlandse Orde van Advocaten en burgerechtenbeweging Bits of Freedom hebben fundamentele bezwaren tegen met name de inbraakbevoegdheid, onder andere omdat "criminelen bijna nooit vanaf hun eigen computer werken zullen vooral computers van onschuldige burgers of bedrijven worden getroffen." De bevoegdheid is daarbij technisch onvoldoende af te bakenen. Als de politie op een server inbreekt, krijgt ze ineens toegang tot alle gegevens die daar worden verwerkt, dus ook die "van andere onschuldige burgers". Bovendien krijgt de politie met deze bevoegdheid er ineens belang bij om kwetsbaarheden in computers te laten bestaan in plaats van ze te laten dichten. Bits of Freedom concludeert dat "een hackbevoegdheid diverse veiligheidsrisico’s creëert die door het wetsvoorstel onvoldoende worden erkend en ondervangen. Dit zal Nederland niet veiliger, maar juist onveiliger maken".

Heimelijk inbreken

Staatssecretaris Dijkhoff stuurde het wetsvoorstel (toelichting) dat de politie de bevoegdheid geeft in te breken op computers en telefoons op 22 december naar de Tweede Kamer. Volgens dit voorstel mag de politie straks heimelijk inbreken op uw computer of mobiele telefoon, maar ook op andere elektronische aparaten, zoals bijvoorbeeld tablet, router, USB-stick, slimme meter, navigatiesysteem, geavanceerd horloge of pacemaker (artikel 126nba en 126uba Sv). De politie mag die apparaten doorzoeken, maar mag ook het gebruik van die apparaten gedurende vier weken afluisteren. Naast de inhoud doorzoeken, zou zo ook het surfgedrag, de communicatie en bijvoorbeeld de locatie van een laptop of mobiele telefoon gedurende die periode gevolgd kunnen worden. Daarbij mag de politie hulprogramma's installeren om bijvoorbeeld beveiligingen te doorbreken of de GPS aan te zetten om de locatie te achterhalen. Ook mag bijvoorbeeld een 'keylogger' worden geïnstalleerd die elke toetsaanslag doorgeeft om onder andere passwords te bemachtigen.

Toestemming

Net als bij het aftappen van telefoons of internetverbindingen is hier wel goedkeuring van de rechter-commissaris voor nodig. De periode van vier weken kan telkens worden verlengd, maar hier is ook goedkeuring voor nodig. De politie mag in principe alleen inbreken als het om zwaardere misdrijven gaat, maar de staatssecretaris kan ook zelfstandig minder zware misdrijven aanwijzen waarvoor deze bevoegdheid gaat gelden. Als het om terrorisme gaat mag de politie sneller inbreken. Een verdenking is dan niet nodig, een 'aanwijzing' kan dan voldoende zijn.

Tijdens het doorzoeken van een 'elektronisch apparaat' mag de politie bestanden blokkeren of wissen als daarmee een (in de ogen van de politie) strafbaar feit wordt gestopt. (artikel 126cc Sv). Een betrokken aanbieder van de (internet)dienst kan daarbij het bevel krijgen mee te werken (artikel 125p Sv). Tot nu toe kan een provider slechts dringend gevraagd worden mee te werken (artikel 125o Sv).

Ontsleutelplicht

Een plicht om gegevens te ontsleutelen voor de politie was er al voor mensen die zelf niet verdacht zijn maar wel de beveiliging kunnen (helpen) opheffen (artikel 125k Sv). In dit wetsvoorstel wordt deze ontsleutelplicht strenger geformuleerd (artikel 552a Sv) maar niet verder uitgebreid naar de verdachte. Dat stond wel in het eerdere wetsvoorstel van toenmalig minister Opstelten, maar op advies van de Raad van State is dit uit het wetsvoorstel verdwenen. Het zou in strijd zijn met het principe dat een verdachte niet hoeft mee te werken aan zijn eigen veroordeling. Dit principe volgt uit artikel 6 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM), maar is ook vastgelegd in artikel 14 lid 3g van het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten (IVBPR).

Volgens het wetsvoorstel mag de politie zich straks ook voor iemand anders uitgeven om een misdrijf uit te lokken. Dat is een fundamentele aanpassing van de opsporingsmethoden. Dijkhoff wil hiermee 'grooming' op internet aanpakken. Iemand onder de 18 uit de kleren praten voor een webcam kan een straf tot vier jaar opleveren (artikel 248a Sr). Alleen al het voorstellen om seksuele handelingen te verrichten aan kinderen onder de zestien kan twee jaar gevangenisstraf opleveren (artikel 248a en 248e Sr). De staatssecretaris denkt deze misdrijven beter aan te kunnen pakken als politie zich op internet als minderjarige kan voordoen.

Privacybescherming

Het wetsvoorstel biedt ook wat goeds voor de privacy. Voor het maken van heimelijke opnames van mensen bij iemand thuis kan een celstraf tot een jaar worden gegeven (artikel 139f Sr). Eenzelfde straf kan ook gegeven worden als er onrechtmatig gegevens van mensen zijn gestolen of worden verhandeld (artikel 139g Sr).

De wet wordt binnen vijf jaar na inwerkingtreding geëvalueerd.

Noodzakelijk volgens de staatssecretaris

De staatssecretaris vindt de bevoegdheden noodzakelijk omdat gegevens steeds vaker versleuteld worden opgeslagen of via het internet worden gedeeld. "De bestaande bevoegdheden op het gebied van de opsporing van strafbare feiten voorzien niet in de mogelijkheid om de versleuteling van gegevens adequaat het hoofd te bieden." Door de versleuteling van gegevens en door het toenemend mobiel gebruik van laptops/telefoons wordt het afluisteren van een (internet)aansluiting steeds minder effectief. Door stiekem in te breken op de computer of mobiele telefoon van mensen, kan communicatie worden afgeluisterd voordat deze wordt versleuteld. Ook kunnen zo bestanden worden doorzocht voordat deze mogelijk versleuteld in de cloud komen te staan.

Aanpassing van wetsvoorstel van Opstelten

Minister Opstelten (VVD) publiceerde op 2 mei 2013 een eerste versie van dit wetsvoorstel (memorie van toelichting), waarmee de politie mag inbreken op uw telefoon en computer. staatssecretaris Dijkhoff blijkt met zijn nieuwe versie wezenlijke aanpassingen gemaakt te hebben zoals het verwijderen van de ontsleutelplicht en het toevoegen van benodigde toestemming door de rechter-commissaris voor de inbraakbevoegdheid. Overigens hebben de inlichtingendiensten (AIVD en MIVD) deze bevoegdheden al op basis van de wet op de inlichtingendiensten 2002.

 

Laatste update: 28.06.2018

Status onderwerp: wet

Impact op privacy: -3

Dossier tweede kamer: 34372, 26643, 31015

Document stemmingen: https://zoek.officielebekendmakingen.nl/...

Datum stemming: 20.12.2016

Bekeken: 28.176 keer.

Tags: terughacken, hackbevoegdheid, cybersecurity, ontsleutelplicht, lokpuber
 

 


Index

Stemming

Stemming over de wet 'computercriminaliteit iii'*.

* In de figuur is de stemming weergegeven zoals partijen in de Tweede Kamer hebben gestemd over deze wet. Als er geen balkje bij een partij staat, bestond de partij nog niet ten tijde van de stemming

Download onze app

Privacy VandaagVolg het actuele nieuws van het Nederlandse privacyfront met onze Android app. Download hem hier!

Gerelateerd

Ontsleutelplicht

Minister Opstelten (VVD) heeft een wetsvoorstel aangekondigd waarmee het mogelijk is om verdachten te kunnen dwingen hun wachtwoord te geven voor hun computer of bestanden. In onze rechtsstaat kunnen verdachten niet verplicht worden om mee te werken aan hun eigen veroordeling, ook wel genoemd het nemo tenetur-beginsel. Lees verder >>>


Deel deze pagina via:

Heb jij wat te verbergen?

fotoMensen hebben niets te verbergen als je ze dat vraagt. Of toch wel? Bekijk de video op Youtube.

Facebook opzeggen

opzeggenLees hier hoe je je Facebook-account kan opzeggen. >>>

Nieuws- & Opinie

Om het privacy-debat te stimuleren heeft Privacy Barometer ook een nieuws- en opiniepagina.

31-03-23

Europese toezichthouder kritisch over vingerafdrukken in paspoort

De Europese Toezichthouder Gegevensbescherming (EDPS) is kritisch over het plan van de Europese Commissie om vingerafdrukken en gezichtskenmerken op te nemen in paspoort en identiteitskaart. Ook de Tweede Kamer is kritisch, maar staatssecretaris Knops (CDA) onderneemt geen actie. Lees verder >>>

mobiele versie | volledige versie

deze pagina is samengesteld in: 0.142 seconden