Anonieme online-zorg wettelijk geregeld

De mogelijkheid om anoniem hulp te krijgen bij bepaalde psychische problemen is nu wettelijk verankerd. Ook ernstig bedreigde personen kunnen anoniem zorg krijgen. De Tweede Kamer ging op 19 januari 2016 akkoord met een wetsvoorstel hierover van Minister Schippers (VVD).

Vanwege het taboe op sommige psychische aandoeningen, bijvoorbeeld een verslaving, is het voor mensen soms moeilijk om hulp te zoeken. Ook voor mensen die bedreigd worden en op een onderduikadres zitten, is het een risico om zorg te vragen. Zodra men op zoek gaat naar hulp, moeten van de zorgverzekeringswet naam, adres, woonplaats en BSN worden opgegeven om de zorg door zorgverzekeraars betaald te krijgen.

Om deze mensen toch hulp te kunnen bieden, is het nu wettelijk geregeld (toelichting) dat er een potje met geld is voor anonieme hulp. De anonieme psychische hulp moet via internet gegeven worden. Overigens is de anonimiteit daarbij niet absoluut, want om misbruik tegen te gaan worden "het IP-adres en screenshots" bewaard. Mensen die bedreigd worden krijgen van het Openbaar Ministerie "een maatregel voor anonimiteit" en kunnen via de Nationale Politie declareren. Uiteraard zijn hun gegevens dan wel bij de politie en het OM bekend.

Veel waarde

Minister Schippers stelt dat "het vroegtijdige herkenning [..] en preventieve behandeling met kortdurende interventies met zelfmanagement als uitgangspunt zeer veel waarde toe voegen, ook uit oogpunt van beperking van de gezondheidsschade". Daarnaast blijkt hulp op afstand via internet "een kosteneffectieve behandeling te zijn". De minister trekt hiervoor twee miljoen euro uit. Met de bestaande subsidieregeling zit Schippers "al enige jaren qua uitgaven op de helft van het bedrag".

Dit wetsvoorstel geeft deze bestaande subsidieregeling een wettelijke basis. Het geheel komt voort uit een motie van de SP uit 2008 om verslavingsproblematiek tegen te gaan met behulp van een internetbehandeling. SP, GL, D66, PvdD, VVD, CU, SGP en het CDA stemden indertijd voor deze motie. PVV en PvdA stemden tegen.

Privacyproof

Tijdens het debat van 12 januari 2016 stelt de SP dat het probleem "veel groter [is] dan alleen de bekostiging van anonieme e-mental health". Volgens de partij moet er in het huidige stelsel zoveel bijgehouden worden dat "privacy van mensen daardoor continu onder druk" staat. "Een dbc [diagnosebeschrijving die naar de zorgverzekeraar gaat, red.] bevat nu al heel veel informatie, namelijk over de behandeling, de aandoening, de duur van de behandeling enzovoorts. Moet zorg gewoon niet altijd privacyproof zijn?"

De PVV wil eigenlijk alleen anonieme psychische hulp voor "ernstig bedreigde personen". Voor de overige categorieën van psychische stoornissen is de PVV "lang niet overtuigd van de noodzaak tot anonieme e-mental health". Vanwege de fraudegevoeligheid wil de PVV dat anonieme psychische hulp "eerder ontmoedigd dan aangemoedigd" wordt. Ook de VVD vindt dat anonimiteit voornamelijk voor bedreigde personen moet gelden. Anderen moeten zoveel mogelijk "in een regulier zorgtraject terechtkomen". Daar zouden de mensen immers moeten kunnen vertrouwen op het medisch beroepsgeheim.

D66 is "groot voorstander van de mogelijkheid van anonimiteit voor kwetsbare groepen", als mensen worstelen "met gevoelens van schaamte, angst voor de omgeving of onveiligheid". De PvdA constateert ook dat er een "heel groot taboe" ligt op psychisch hulp. De partij is daarom voorstander van dit wetsvoorstel. Ook omdat het "een heel goed voorbeeld [is] van het organiseren van zorg vanuit de vraag en de wens van mensen in plaats van op basis van het denken vanuit een systeem".

De andere partijen waren niet aanwezig bij het debat. Op 19 januari werd het wetsvoorstel met algemene stemmen aangenomen. Het wetsvoorstel wordt na twee jaar geëvalueerd.