Algemene wet inzake rijksbelastingen

Iedereen is verplicht gegevens aan de belastingdienst te verstrekken "welke voor de belastingheffing te zijnen aanzien van belang kunnen zijn". Dit geldt zowel voor bedrijven als particulieren. Het gaat dan natuurlijk om directe financiële gegevens over bijvoorbeeld inkomen of omzet, maar ook om indirecte gegevens waar de belastingdienst de financiële gegevens mee kan controleren. Onder dit laatste vallen gegevens over onze bezittingen maar zeker ook over ons gedrag. Zo houdt de belastingdienst “het internet” in de gaten, waaronder marktplaats.nl en houdt het bij waar u met uw auto rijdt of parkeert.

De Algemene wet inzake rijksbelasting (Awr) is de wet waarin de bevoegdheden van de belastingdienst geregeld worden. Omdat er veel soorten belastingen zijn, kunnen zeer veel gegevens (indirect) relevant zijn voor de belastingdienst. In de Awr zijn geen bepalingen vastgelegd waarin bepaalde gegevens worden uitgesloten. Deze wet heeft daarmee een grote impact op de privacy van burgers.

Iedereen is verplicht met de fiscus mee te werken. Weigeren kan niet. Men kan zich niet beroepen op een geheimhoudingsplicht, "zelfs niet indien deze hem bij een wettelijke bepaling is opgelegd". Alleen bekleders van een geestelijk ambt, notarissen, advocaten, artsen en apothekers zijn uitgezonderd. Degene die niet meewerkt, hangt een gevangenisstraf tot maar liefst zes jaar boven het hoofd.

Om de belastingdienst terwille te zijn, dienen alle bedrijven voor de belastingdienst relevante gegevens tot 7 jaar te bewaren.

Gegevens ook voor opsporingdiensten
De gegevens die de belastingdienst verzamelt, zijn vervolgens ook beschikbaar voor opsporingsdiensten. De belastingdienst heeft zelf een opsporingsdienst (FIOD), maar verstrekt ook gegevens aan andere opsporingsdiensten, waaronder de politie. Dit gebeurt op basis van artikel 67, lid 2 Awr.

Uitvoeringsregeling
De Awr is nader uitgewerkt in de Uitvoeringsregeling AWR. Deze regeling geeft voor de dagelijkse praktijk concreet aan wat de taken en bevoegdheden van de belastingdienst zijn. Zo staat in deze regeling opgesomd aan welke partijen gegevens worden verstrekt. De minister kan deze regeling zelf aanpassen, natuurlijk binnen de kaders van de Awr. Goedkeuring van het parlement is niet nodig.

Stemming
De Algemene wet inzake rijksbelastingen stamt uit 1959 en is in de loop der jaren op onderdelen gewijzigd. Stemmingen uit een ver verleden zeggen weinig over de privacy-vriendelijkheid van de politieke partijen op dit moment. In deze eeuw is de wet drie keer gewijzigd, maar dat had geen impact op de privacy. Er is daarom geen stemming bij deze wet vermeld.