TROONREDE

Prioriteiten 2018: meer gegevens verzamelen en uitwisselen

Met de troonrede zijn gisteren ook de prioriteiten voor 2018 van het kabinet gepresenteerd. Voor privacy betekent dit dat de overheid meer gegevens wil verzamelen en makkelijker wil uitwisselen. Hieronder de opvallendste punten op een rij.

Kaderwet

De regering wil een kader scheppen om binnen de overheid maar ook met private partijen veel makkelijker gegevens uit te wisselen. Zo zouden gegevens ook gebruikt mogen worden als die niet voor dat doel verzameld zijn of gedeeld mogen worden met een organisatie die die gegevens niet nodig heeft. In beide gevallen is dit tegen de geldende privacywet, wat ook de reden is dat deze kaderwet al een tijdje op de plank ligt.

Reisgegevens registreren

Het kabinet gaat voor zo'n 22 miljoen euro per jaar de reisgegevens van vliegtuigpassagiers registreren. Er komt een speciale eenheid bij de nationaal coördinator terrorismebestrijding NCTV waaraan de luchtvaartmaatschappijen straks de reserverings- en incheck-gegevens moeten geven. De eenheid gaat deze gegevens delen met vergelijkbare eenheden in andere landen. Uiterlijk in mei 2018 wordt de eenheid operationeel, als de EU-richtlijn 'passagiersgegevens' moet zijn ingevoerd. In 2014 was er nog veel politieke weerstand tegen het zogenoemde "vakantieregister".

Hackwet

De 'hackwet' geeft de politie bevoegdheden om alle elektronische apparaten van mensen te hacken door het gebruik van (onbekende) kwetsbaarheden in de software. Het wetsvoorstel ligt nu nog in de Eerste Kamer, maar het kabinet gaat er duidelijk van uit dat het daar wel wordt aangenomen. De kosten voor het hacken door de politie zijn niet apart opgenomen. De totale ICT-kosten bij de politie bedragen circa 300 miljoen euro per jaar.

AIVD

Volgens de regering wordt er in 2018 "verder gewerkt aan versterking van de internationale samenwerking en informatie-uitwisseling". Er komen over Nederlanders heel veel meer gegevens beschikbaar zodra de nieuwe wet voor het grootschalig afluisteren van internet per 1 januari in werking treedt. Onder andere vanwege deze afluisterwet hebben de geheime diensten er samen circa 50 miljoen euro bijgekregen. In totaal bedraagt het jaarlijkse budget voor de AIVD bijna 250 miljoen euro. De MIVD krijgt iets meer dan 100 miljoen voor 2018.

Over de nieuwe wet voor het grootschalig afluisteren kan nog een referendum worden gehouden. Vindt u dat een goed idee, dan kunt u hier tekenen om het referendum mogelijk te maken.

Autoriteit Persoonsgegevens

De regering belooft het budget voor de Autoriteit Persoonsgegevens de komende jaren te verhogen, met name vanwege het extra werk dat de toezichthouder krijgt met de nieuwe Europese privacywet (AVG) die vanaf mei 2018 gaat gelden. Het budget van de autoriteit bedraagt voor volgend jaar een kleine 13 miljoen euro.

Digitale overheid

Het project Basisregistratie Personen wordt in 2018 verder ontmanteld onder het motto beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald. Er is een kleine 100 miljoen aan besteed, maar de verwachting is dat er nog 125 miljoen euro extra nodig zou zijn geweest om het af te bouwen.

Een andere complex ICT-project is het nieuwe 'stelsel van e-ID', wat de opvolger moet worden van het DigiD. Ook dit project ligt behoorlijk achter op schema vanwege de complexiteit. De verdere ontwikkeling blijft een prioriteit voor 2018.

Decentralisaties

Sinds enkele jaren zijn de gemeenten verantwoordelijk voor zorg en ondersteuning van mensen. Om zo gericht mogelijk hulp te geven, zouden de gemeenten zoveel mogelijk gegevens over mensen moeten verzamelen. Dit staat op sterk gespannen voet met de geldende privacyregels. In 2018 komt er een evaluatie over de decentralisaties waarin hopelijk ook de prestaties op dit punt worden besproken.

In 2018 gaat het ministerie van Veiligheid en Justitie aansluiten bij de lokale gemeentelijke zorg. "In 2018 wordt […] ingezet op een nauwere samenwerking tussen zorg en veiligheid." Zo zal er meer informatie worden gedeeld tussen het veiligheidsdomein en het sociaal domein "op het gebied van o.a. re-integratie van gedetineerden, veiligheidsproblematiek bij multi-probleemgezinnen en het Veiligheidshuis". Ook wordt er een "ondersteuningsprogramma" voorbereid om meer signalen van "achter de voordeur" te krijgen over mogelijk huiselijk geweld.

e-Health

De regering lijkt bij de innovaties in de zorg meer oog te houden voor privacy. "Het is aan de overheid om voorwaarden te stellen aan een juiste balans tussen kwalitatief betere zorg door informatie te delen […] en zeggenschap over gegevens, beveiliging en privacy". In 2016 bracht het ministerie van VWS nog een brochure uit waarin gesproken werd over een "privacymaffia".

Inzage eigen medische gegevens

Het is de bedoeling van de regering dat alle Nederlanders in 2020 digitaal toegang hebben tot hun eigen medische gegevens. Ook ziekenhuizen, zorg- en GGZ-instellingen doen hieraan mee. In totaal is hiervoor de komende jaren 125 miljoen euro beschikbaar.