GEEN CONTROLERENDE MAAR EEN DIENSTBARE OVERHEID
Privacy-aanbevelingen voor verkiezingsprogramma's
We leven al decennia in een informatiesamenleving en toch steekt het huidige kabinet weinig energie in de gegevensbescherming van burgers. De verklaring hiervoor is dat de overheid zelf de grootste verzamelaar van gegevens is. Met die gegevens wordt het gedrag van burgers in kaart gebracht en gecontroleerd.
Dit is een verkeerde ontwikkeling. De burger is niet van de overheid, maar de overheid is van de burgers. Fundamentele rechten, waaronder het recht op privacy, zijn belangrijk om mensen in vrijheid hun leven te laten leiden. Onze overheid zal zich minder controlerend en meer dienstbaar aan de individuele burger moeten opstellen. De volgende punten mogen in de verkiezingsprogramma's voor de Tweede Kamerverkiezingen van 15 maart 2017 dan ook niet ontbreken.
Big data
Er moeten meer rechten voor burgers komen om zich te verweren tegen de risico's van 'big data'. Zij moeten verplicht actief geïnformeerd worden als zij als 'risicogeval' worden aangemerkt. De burger krijgt recht op inzage in het opgestelde profiel en de systematiek van besluitvorming. De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) gaat ook toezicht houden op deze profielen, beslissingscriteria en -algoritmen.
Sociaal domein
De gegevensbescherming in het sociaal domein moet op orde worden gebracht. Er komt een landelijk normenkader voor de omgang met gegevens binnen gemeenten. Gemeenten worden hierop periodiek getoetst en bij falen volgen sancties.
Een mogelijke kaderwet voor het automatisch koppelen van zoveel mogelijk gegevens van burgers binnen de overheid komt er niet. Dit plan is onnodig en fundamenteel in strijd met Europese en Nederlandse wetgeving. Ook het profileringssysteem SyRI is niet proportioneel en wordt daarom gestopt of in ieder geval drastisch ingeperkt.
Medisch beroepsgeheim
Medische dossiers van patiënten worden zonder toestemming niet toegankelijk voor zorgverzekeraars of opsporingsdiensten. Ook niet om fraude of andere criminaliteit te bestrijden. E-health toepassingen mogen alleen ingevoerd worden als er goede privacywaarborgen zijn. Het landelijk elektronisch patiëntendossier LSP is niet in staat om specifiek toestemming te vragen voor inzage in medische dossiers. De wet wordt niet opgerekt om het LSP alsnog passend te krijgen.
Antiterreurmaatregelen
Antiterreurmaatregelen worden vaak op emotionele gronden ingevoerd. Daarom moeten deze maatregelen altijd tijdelijk zijn en periodiek geëvalueerd worden. Het nieuwe wetsvoorstel voor inlichtingendiensten geeft zonder goede controle teveel bevoegdheden aan de AIVD. Beter kan de bestaande wet enigszins worden aangepast. Daarmee krijgt Nederland effectieve terreurbestrijding waarbij wordt voorkomen dat te veel onverdachte burgers worden afgeluisterd.
Meer privacywaarborgen bij opsporing
De regering geeft te makkelijk nieuwe bevoegdheden aan de politie waarvan de noodzaak niet duidelijk is. Dat moet stoppen. Zo moet het 'terughack'-wetsvoorstel voor de politie van tafel. Preventief fouilleren is al jaren ineffectief gebleken en moet worden gestopt. De uitbesteding van de opsporing aan bedrijven en particulieren moet worden geëvalueerd en ingeperkt. Intimidatie door politie bij onwelgevallige meningen wordt gestopt. De politie gaat zich versneld aan de wet voor gegevensbescherming houden.
Fundamentele rechten
Er komt een staatssecretaris van gegevensbescherming die over alle ministeries heen coördinerend optreedt voor een consistente en zorgvuldige omgang met gegevens in de wetgeving. Een aparte staatssecretaris doet recht aan de grote groei van de informatiesamenleving en kan met zijn of haar specifieke deskundigheid de wetgeving op andere ministeries ondersteunen.
Het briefgeheim in de Grondwet is gedateerd en moet wordt omgevormd tot een communicatie- en opslaggeheim. Nederland is vrijwel het enige land in Europa dat een verbod op Grondwettelijke toetsing door de rechter kent. Er komt een constitutioneel hof dat wetgeving wel mag toetsen aan de Grondwet.
Lees hier de complete brief met aanbevelingen en toelichting.