Grote verschillen privacy en veiligheid in verkiezingsprogramma's

Er zijn veiligheidshardliners maar ook politieke partijen die op z'n minst waarborgen willen voor privacy. Waar zitten precies de verschillen? Privacy Barometer zocht het uit. Belangrijkste conclusie: Uit de verkiezingsprogramma's blijkt dat de VVD en het CDA voornamelijk focussen op maatregelen die de veiligheid zouden moeten vergroten. D66, SP, GroenLinks (GL), Partij voor de Dieren (PvdD) en de Piratenpartij (PP) willen juist meer aandacht voor privacy.

Het sleepnet

Dat verschil tussen partijen is onder andere goed zichtbaar bij het geven van meer bevoegdheden aan de veiligheidsdiensten. D66, SP, GL, PvdD en PP keren zich tegen het zogenoemde 'sleepnet': het afluisteren van alle communicatie in een bepaald gebied.VVD, CDA, PvdA en SGP zijn hier juist voorstander van. Tijdens de onlangs gehouden stemming hierover volgden bovengenoemde partijen hun verkiezingsprogramma. De ChristenUnie schrijft dat zij streven naar "een evenwichtig en duurzaam terrorismebestrijdingsbeleid". Sinds de stemming weten we dat dit betekent dat de CU voor het verruimen van de bevoegdheden is.

De PVV, 50+, Denk, VNL, De Vrijzinnige Partij (VP) en Forum voor Democratie (FvD) hebben hier geen duidelijke opvatting over gepresenteerd. Uiteindelijk stemden PVV, VNL en 50+ voor en Denk tegen.

Cybercrime en hacken door de politie

Veel partijen willen investeren in rechercheurs en het aanpakken van cybercrime. Daarnaast wil het CDA dat politie en justitie meer bevoegdheden krijgen om netwerken binnen te dringen (hacken). Bij ernstige misdrijven (zedenmisdrijven en levensdelicten) moet er van het CDA een "encryptiebevel" kunnen worden opgelegd. Waarschijnlijk bedoelde de partij hier juist het tegenovergestelde 'decryptiebevel', waarmee je verplicht kan worden om je eigen bestanden voor de politie te ontsleutelen. De VVD en 50+ lijken ook meer bevoegdheden te willen geven bij de aanpak van cybercrime, maar gaan niet zo ver als het CDA.

De SP wil juist dat het versleutelen van informatie wordt gestimuleerd en wil ook dat de politie geen kennis mag inkopen over zwakke plekken in software om daar vervolgens op apparaten mee in te breken. "Want als overheden gebruik kunnen maken van lekken [in de software], kunnen criminelen dat ook." Ook GL, PvdD en PP willen de encryptie versterken. De laatste twee willen samen met D66 ook geen extra hackbevoegdheden voor de politie. Ook hierover is de stemming inmiddels geweest.

PvdA, PVV, SGP, CU, Denk, VP, FvD en VNL geven geen concrete visie in hun verkiezingsprogramma op cybercrime en hacken door de politie.

Persoonsgegevens bij politie

De politie voldoet al ruim negen jaar niet aan de regels voor de omgang met persoonsgegevens. Ook de komende tijd lijkt het niet te gaan lukken. VVD, PvdA, CU, SGP en FvD willen dit deels oplossen door de regels voor de politie dan maar te verminderen.

Verder wil de VVD de dat de wijkagent "alle politietaken eenvoudig" kan uitvoeren "met zijn mobiele telefoon". Hoe het zit met de beveiliging van persoonsgegevens die daarbij verwerkt worden, zeggen ze niet. Ook willen ze het gebruik van "buurtapps" zoals WhatsApp-groepen aanmoedigen. De PP vindt juist dat deze apps "er niet op gericht zijn om de burger te beschermen" en teveel inbreuk maken op de privacy. De overheid zou dit volgens hen niet moeten "promoten".

De overige partijen schrijven hier niets over in hun verkiezingsprogramma.

Etnisch profileren

PvdA, SP, D66, GL, PvdD, CU, Denk en PP willen iets doen aan het etnisch profileren. Hoe groot dit probleem daadwerkelijk is, is niet duidelijk aangezien het belangrijkste onderzoek hiernaar een te kleine steekproef bevatte. De PvdA wil het toch aanpakken door een "cultuuromslag bij de politie". Ook de CU en de SP willen dit. De SP wil "agenten hier beter op scholen".

GL, PvdD en Denk willen etnisch profileren tegengaan door de reden van een staandehouding te registreren. De PP wil etnisch profileren apart verbieden, ondanks het feit dat onderscheid maken op basis van ras al verboden is.

VNL wil hier juist de politie niet mee "belasten".

VVD, CDA, PVV, SGP, 50+, VP en FvD schrijven niets over etnisch profileren in hun programma's.

Waarborgen en toezicht

Het instellen van een constitutioneel hof – waar burgers nieuwe wetgeving, en dus ook privacy-wetgeving kunnen laten toetsen aan de grondwet – wordt gesteund door D66, GL, CU, PvdD, Denk en PP. D66 en GL willen daarna de senaat afschaffen. De SGP schrijft niet over het constitutioneel hof, maar is tegen het opheffen van de senaat.

De SP, CU, Denk en PP willen de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) versterken en zelfs de VVD wil "een beter toezicht op overheden, instellingen en bedrijven die persoonsgegevens verzamelen". Daarbij willen ze dat de toezichthouder "iedere instelling" controleert. In december stemden ze nog tegen meer budget voor de AP, dus waar de capaciteit vandaan moet komen is onduidelijk.