Plasterk snapt nog steeds niets van privacy

Plasterk (PvdA) hoort als minister van Binnenlandse Zaken de grondrechten van burgers te beschermen. Veiligheid is er daar één van. Privacy een ander. Met de nieuwe afluisterwet voor de AIVD moeten beiden in een optimaal evenwicht worden gebracht. Helaas snapt Plasterk nog steeds niets van privacy.

Minister Plasterk werkt aan een wetsvoorstel om onder bepaalde voorwaarden het internet te laten afluisteren door de AIVD. Althans, dat is het belangrijkste punt bij de herziening van de wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten uit 2002. Wie denkt dat Plasterk bij deze nieuwe afluisterbevoegdheid de balans zoekt met de privacy van burgers komt bedrogen uit.

Privacy Impact Assessment

Hét belangrijkste middel om ervoor te zorgen dat de privacy van mensen zo goed mogelijk bij nieuwe wetgeving beschermd wordt, is het uitvoeren van een Privacy Impact Assessment (PIA). Zo'n PIA is een checklist waarmee men ideeën kan beoordelen op privacygevoeligheid. Als een minister die checklist in een vroeg stadium langsloopt, kan hij nieuwe bevoegdheden zo inrichten dat de inbreuk op privacy zo klein mogelijk gemaakt wordt. Het is dus een middel om al in het eerste stadium een nette balans tussen bijvoorbeeld een afluisterbevoegdheid en privacy van burgers te vinden. Vanuit die balans kan een wetsvoorstel worden uitgewerkt.

Het bovenstaande verzin ik niet zelf. Dit is staand kabinetsbeleid. Althans, op papier. Het is de kern van het officiële toetsmodel voor het maken van een PIA. Sinds 1 september 2013 is het maken van een PIA verplicht voor voorstellen zoals Plasterk die nu doet. Het kabinet schreef in de bijbehorende aanbiedingsbrief: "Het PIA-toetsmodel Rijksdienst zal vanaf 1 september 2013 standaard worden toegepast bij ontwikkeling van nieuwe wetgeving en beleid waarmee de bouw van nieuwe ICT-systemen of de aanleg van grote databestanden wordt voorzien."

Dit officiële toetsmodel is een uitwerking van aangenomen moties in de Eerste en Tweede Kamer uit 2011. Echt nieuw kunnen deze ontwikkelingen dus niet genoemd worden. Daarnaast heeft minister Plasterk ook nog zijn handtekening onder het regeerakkoord gezet. Daarin staat op pagina 29: "Bij de bouw van systemen en het aanleggen van databestanden is bescherming van persoonsgegevens uitgangspunt. Daar hoort een zogenaamd privacy impact assessment (PIA) standaard bij."

Afluisterwet

Minister Plasterk wil met de nieuwe afluisterwet de AIVD de bevoegdheid geven het internet min of meer ongericht af te luisteren. Alle afgetapte gegevens worden in een database verzameld, waarna er analyses en selecties op plaatsvinden. Het is duidelijk dat voor een dergelijk voorstel volgens de eigen regels van het kabinet een Privacy Impact Assessment moet worden uitgevoerd.

In het debat van 10 februari 2015 herinnerden zowel D66 als het CDA de minister herhaaldelijk aan zijn plicht om een PIA uit te voeren. Ook Privacy Barometer schreef in aanloop naar dat debat een brief hierover, maar Plasterk laat het allemaal langs zich heen gaan.

Het wetsvoorstel dat nu ter consultatie is aangeboden is al tot in detail uitgewerkt. Dat blijkt ook wel uit de toelichting die al 218 pagina's lang is. Maar onder het kopje Privacy Impact Assessment staan alleen de letters "PM". Deze letters staan voor "Pro Memorie" wat in gewoon Nederlands betekent: "Niet echt belangrijk in deze fase, maar niet vergeten om daar later nog wat mee te doen." Wat dit betekent voor de bescherming van uw privacy mag u zelf invullen.

 

Wat vind jij van de voorgestelde afluisterwet? Gebruik het stappenplan van Bits of Freedom en laat de minister je mening weten.