'Eis tot inzage in medische dossiers misleidend'

Zorgverzekeraars VGZ en CZ hebben in hun contracten voor huisartsen opgenomen dat ze recht op inzage hebben in medische dossiers. Daarmee lijken de zorgverzekeraars af te wijken van dwingende regels van het ministerie van Volksgezondheid. De overige zeven verzekeraars hebben deze bepalingen niet in hun contract opgenomen.

Tot op de dag van vandaag weigeren zo’n 500 huisartsen om het nieuwe contract met VGZ te tekenen, onder meer vanwege de privacyschending. In de contracten van VGZ, maar ook in die van CZ, staat dat de huisarts verplicht is de zorgverzekeraar inzage in de medische dossiers van patiënten te geven, als dat voor controle van declaraties nodig is.

Dwingende regeling

Maar er is al een dwingende regeling van het ministerie van Volksgezondheid voor het controleren van declaraties van zorgverleners. Inzage in medische dossiers mag zeker niet zomaar. In de regeling^* is een stappenplan met voorwaarden opgenomen hoe declaraties gecontroleerd mogen worden. Controle door inzage in het medisch dossier mag alleen als er sprake is van een ernstig vermoeden van fraude en als andere controlemiddelen geprobeerd en uitgeput zijn.

Bij navraag door Privacy Barometer zeggen zowel VGZ als CZ deze wettelijke regeling gewoon te volgen. Maar waarom wordt die eis tot inzage in de dossiers dan apart in het contract opgenomen? Waarom wordt niet gewoon verwezen naar de regeling van het ministerie? VGZ-woordvoerder Karen van Rijsewijk stelt dat ze dat wel degelijk doen. "We verwijzen daar wel naar in de Algemene voorwaarden zorginkoop die onderdeel vormen van de met huisartsen te sluiten overeenkomst". Ook CZ zegt dat de wet altijd boven hun eigen contracten uitstijgt. Woordvoerder Els Potma: "Voor ons is wet- en regelgeving leidend. In onze overeenkomst hebben we ervoor gekozen daar een korte toelichting op te geven, zodat de huisarts weet welke controles mogelijk zijn. Dat wil zeggen dat inzage in relevante stukken, waaronder indien nodig medische dossiers, tot de mogelijkheden behoort. Er zit geen speciale gedachte achter."

Misleidend

Volgens jurist Ab van Eldijk misleiden zorgverzekaars de huisartsen hiermee. "In contracten opnemen dat de zorgverzekeraar inzage mag krijgen in medische dossiers is misleidend, brutaal en getuigt niet van respect voor privacyrechten van burgers." Van Eldijk is voorzitter van de stichting KDVP, die zich al jaren inzet voor het behoud van privacy in de zorg. "Huisartsen zullen erdoor overvallen worden. Er wordt met een contract gewapperd en daar gaan fouten optreden. Huisartsen hebben geen tijd om in wetteksten te zoeken of daar iets anders in staat. Zij zijn met hun patiënten bezig."

Van Eldijk vindt dat VGZ en CZ een rookgordijn optrekken: "Zorgverzekeraars nemen dit soort bepalingen graag op omdat ze hopen dat zorgverleners zich daardoor gehouden voelen om inzage te geven. Maar dit soort inbreukmakende verplichtingen kunnen niet via zulke contracten worden opgelegd en zijn ook niet bindend. Aan de andere kant maakt het wel duidelijk dat verzekeraars gewoon zonder voorwaarden toegang willen tot medische dossiers van hun verzekerden."

Update: Lees ook de aanvullende reacties hieronder van CZ en VGZ.

^* Het is nog maar de vraag of deze ministriële regeling wel aan de wettelijke privacy-eisen voldoet. In het stappenplan zijn de noodzakelijke criteria niet voldoende uitgewerkt om vast te stellen of een inbreuk op privacyrechten van patiënten en het medisch beroepsgeheim rechtmatig is.