Cameratoezicht: meer geloof dan feiten

De stemming van vandaag over het uitbreiden van de mogelijkheden voor cameratoezicht is een mooie graadmeter voor de privacy-vriendelijkheid van politieke partijen. Cameratoezicht is namelijk vooral een geloofsartikel. Evaluaties over cameratoezicht van de afgelopen jaren tonen niet aan dat cameratoezicht werkt.

Vandaag is er gestemd over het wetsvoorstel om de bevoegdheden voor cameratoezicht sterk uit te breiden. Met de nieuwe bevoegdheden hoeft de burgemeester slechts één keer met de gemeenteraad een gebied af te spreken waar camera's ingezet mogen worden. Vervolgens mag hij/zij zelfstandig bepalen wanneer en waar camera's binnen dat gebied worden ingezet. Camera's hoeven daarbij niet meer op een vaste plek te hangen, maar mogen worden verplaatst, worden gedragen, worden rondgereden of zelfs onder drones hangen. Let wel, deze camera's zijn niet bedoeld om misdrijven op te sporen. Voor de opsporing van misdrijven, maar ook bij (dreigende) verstoring van de openbare orde (bijvoorbeeld bij demonstraties) mag de politie op basis artikel 3 Politiewet 2012 al flexibel camera's inzetten. Nee, het gaat hier om camera's voor gemeentelijk toezicht met name bedoeld om overlast tegen te gaan.

Evaluatie

Cameratoezicht is echt een geloofsartikel. Er is geen evaluatie die eenduidig aantoont dat cameratoezicht werkt. Minister Opstelten baseert zich voor de invoering van dit wetsvoorstel op een rapport waarin alle beschikbare gemeentelijke evaluaties worden geanalyseerd. Het rapport concludeert: "Het beeld van het effect dat cameratoezicht heeft op de objectieve veiligheid, is net als in eerdere metingen niet eenduidig. Zo wordt in drie evaluaties een afname van geweld geconstateerd. Daar staan echter twee evaluaties tegenover die een toename van geweld in het cameragebied laten zien, In vijf gemeenten is een afname van overlast en/of vandalisme gemeten in de cameragebieden. Ook daar staan echter twee gemeenten tegenover waar een toename wordt gezien."

Een belangrijke ander argument van de voorstanders is dat burgemeesters zelf om de verruiming van bevoegdheden vragen. Maar dat argument is op zichzelf niet erg overtuigend, want wie kent instanties die om minder bevoegdheden vragen? 

Geloofskwestie

Het is de taak van onze Tweede Kamer om de belangen goed af te wegen. Nu de evaluaties geen aanleiding geven om het cameratoezicht uit te breiden, wordt het een geloofskwestie. Een dure geloofskwestie, want één camera kost de gemeente gemiddeld € 15.000,-. Een drone zelfs het tienvoudige. Gelooft een politieke partij dat deze bevoegdheden dat waard zijn? Of gelooft een partij in de bescherming van grondrechten? Iedereen moet vandaag met de billen bloot, want er is gestemd. In quotes uit het debat vindt u hieronder de standpunten van de partijen.

Fritsma (PVV): "Het is een feit dat cameratoezicht helpt bij de opsporing van strafbare feiten en ook bij de bestrijding van overlast". De PVV stemt voor.

Berndsen (D66): "Het lijkt erop dat cameratoezicht vaak ineffectief en duur is, weinig oplevert voor de handhaving van de openbare orde of voor de opsporing van strafbare feiten en hoge risico's voor de privacy van mensen met zich brengt. [..] Wij begrijpen de wens van gemeenten om mobiele camera's in te zetten voor de handhaving van de openbare orde. Als de techniek vooruitgaat, moet de wet ook mee." D66 stemt voor.

Kooiman (SP): "Als een gemeente rupsje-nooit-genoeg is, kan de burgemeester de hele gemeente volhangen met camera's. Dan speel je als inwoner opeens de hoofdrol in de serie Big brother.[..] Waarom krijgen de burgemeesters en de gemeenten die mogelijkheid nu al en worden niet eerst de uitkomsten van het onderzoek afgewacht?" De SP stemt tegen voor. (was eerder foutief vermeld, red.)

Marcouch (PvdA): "Wij hebben geen principiële bezwaren tegen de inzet van drones, als ze net zo worden ingezet als al die andere camera's. Het enige verschil is dan dat ze niet aan een paal hangen. Mijn fractie staat positief tegenover dit wetsvoorstel en we zijn er blij mee [..]. Veel lokale bestuurders en politiemensen vragen erom." De PvdA stemt voor.

Van Oosten (VVD): "Die flexibiliteit [van camera's] acht ik nuttig bij de bestrijding van aanhoudende en verplaatsende overlast." De VVD stemt voor.

Oskam (CDA): "Gemeenten hebben zelf aangegeven behoefte te hebben aan meer flexibele inzet van camera's. Naar de mening van het CDA zal cameratoezicht ertoe bijdragen dat de veiligheid en het veiligheidsgevoel van burgers worden vergroot." Het CDA stemt voor.

Andere partijen namen niet deel aan het debat. Kijk voor de volledige stemmingsuitslag hier.