Update: Op verzoek van de Eerste Kamer, heeft de staatssecretaris inmiddels schriftelijk antwoord op onze brief gegegeven. Zie verderop voor linkjes.

Jeugdwet blijft zorgenkind

Morgen debatteert de Eerste Kamer over de decentralisatie van de jeugdzorg en het verplicht gebruik van het BurgerServiceNummer (BSN) in de jeugdzorg. De Eerste Kamer had eind vorig jaar veel vragen over deze wetsvoorstellen. Afgelopen vrijdag kwamen de antwoorden van staatssecretaris van Rijn en staatssecretaris Teeven.

Fundamentele vragen van de Eerste Kamer zoals de reden van de decentralisatie, of het de gewenste bezuinigingen oplevert en voor welk probleem dit nu een oplossing is, worden door de staatssecretarissen niet echt beantwoord. Ook op vragen rond privacybescherming en gegevensuitwisseling die door een grote meerderheid van de Eerste Kamer gesteld zijn, gaan ze slechts summier in. De bewindslieden lijken te kiezen voor de weg van "We leggen het nog één keer uit".

In reactie op deze antwoorden schreven wij de Eerste Kamer een brief met de volgende punten

Met de decentralisaties komen zeer veel gegevens bij de gemeente terecht. Dat is onwenselijk en in strijd met de wet.

Met het decentraliseren van jeugdzorg, maatschappelijke ondersteuning en werk en inkomen, komen alle relevante gegevens over individuele burgers bij de gemeente bij elkaar. De lokale overheden krijgen zo een zeer gedetailleerd beeld en daarmee controle over privélevens van mensen. In veruit de meeste gevallen dient dat geen enkel doel en is dat niet proportioneel. Het doel van het kabinet is dat als burgers meerdere problemen ervaren, die in samenhang kunnen worden aangepakt. Maar de staatssecretarissen constateren zelf dat het percentage gezinnen met meerdere problemen slechts 3% à 4% bedraagt. Deze verzameldrift van de gemeenten is in strijd met art. 8 EVRM en art.9 Wbp. Hierover schreef ook het CBP een brief (PDF).

Met het toenemend gebruik van het BSN krijgt de overheid een steeds beter totaaloverzicht van burgers.

Met het verplicht stellen van het gebruik van het BSN binnen de jeugdzorg, is er weer een terrein waar de overheid per individu de gedragingen nauwgezet kan volgen. De staatssecretaris zegt bang te zijn voor persoonsverwisselingen, maar onderbouwt nergens dat dit vaak voorkomt. Persoonsverwisselingen in de jeugdzorg liggen niet erg voor de hand. Het lichtzinnig gebruik van het BSN op tal van terreinen is een enorm privacy-risico voor de toekomst. Afgelopen najaar is het wetsvoorstel dat in de strijd tegen fraude koppelingen van gegevens op veel verschillende gebieden mogelijk maakt, zonder debat in Eerste en Tweede Kamer als hamerstuk aangenomen. Als er geen fundamentele discussie wordt gevoerd over het steeds breder gebruik van het BSN, rommelt de politiek Nederland een controlestaat in waar de NSA slechts van kan dromen. De overheid moet zich daarin veel terughoudender opstellen.

Lees onze volledige brief hier.
 

Update 28 januari 2014. Op verzoek van de Eerste Kamer, heeft de staatssecretaris schriftelijk antwoord op onze brief gegegeven. Hij deed dit apart voor de jeugdwet (onderaan) en het gebruik van het BSN binnen de jeugdzorg (onderaan).