Den Haag, 23 mei 2013

Geachte Kamerleden,

Dinsdag 28 mei vergadert u over de "Wet regulering prostitutie en bestrijding misstanden seksbranche". In deze brief wijzen wij u er op, dat er geen onderbouwing is dat dit wetsvoorstel misstanden zal bestrijden (zie A.) en dat de voorgestelde aanpak in dit wetsvoorstel niet goed is uitgewerkt (zie B.).
 

 

A. Er is geen enkele onderbouwing of aanwijzing dat een registratieplicht helpt bij het bestrijden van misstanden.

 

1. Resultaten van de pilot moeten worden afgewacht voordat nieuwe regels in een kwetsbare sector worden ingevoerd.
Er is geen enkel bewijs of onderbouwing dat de met dit wetsvoorstel voorgestelde aanpak gaat werken. Er is geen concreet, vastomlijnd doel voor het register. Minister Opstelten (VVD) weet zelf ook niet of het gaat werken, want hij zegt in een toelichting: "Wat betreft de eis van doelmatigheid geldt uiteindelijk dat de praktijk de enige toets is voor de effectiviteit van de registratieplicht." De sector zelf en deskundigen op dit gebied blijken weinig overtuigd van de effectiviteit van de voorgestelde aanpak. Velen vrezen zelfs een averechtse werking. Een pilot met registratieplicht wordt nu o.a. in Utrecht op het Zandpad uitgevoerd. Het is nog lang niet duidelijk of deze aanpak succesvol is. Om nu een grootschalige registratieplicht en een nationale database in te voeren zonder te weten wat de effecten zullen zijn, kan meer kwaad dan goed doen. De resultaten van de pilot zouden moeten worden afgewacht, zodat een wetsvoorstel kan worden gemaakt met regels die aantoonbaar effectief zijn tegen misstanden in de prostitutie. Op dat moment kan ook worden vastgesteld welke inbreuk op de privacy gerechtvaardigd is.

top â–²

2. De prostitutiesector is zeer privacy-gevoelig.
Er is een groot risico dat er door de registratieplicht een verschuiving naar de illegaliteit plaatsvindt. Prostituees (m/v) worden gecriminaliseerd in plaats van geholpen en misstanden raken verder uit het zicht van hulpverleners. Dit blijkt onder meer uit de volgende rapportages.

Een team van de Universiteit van Sheffield deed, in samenwerking met de gemeenten Rotterdam, Utrecht en Den Haag, drie jaar onderzoek naar prostitutiebeleid in Nederland en Oostenrijk. Volgens een artikel over het nog te verschijnen onderzoeksrapport worden veel vraagtekens bij de effectiviteit van de registratieplicht gezet. In het artikel zegt Soa Aids Nederland: "Registratie maakt vrouwen die zich daaraan onttrekken strafbaar, het criminaliseert ze. Maar prostitutie heeft zo’n stigma dat vrouwen bang zijn voor de consequenties van registratie. Dat maakt ze kwetsbaar en moeilijker bereikbaar." Een Hongaarse vrouw zegt over registratie: "No way! Wat gebeurt er als dat straks ook bekend wordt bij de Hongaarse autoriteiten? Daar is prostitutie strafbaar. Dan kom ik het land niet meer in."

In een eerste evaluatie van de proef in Utrecht worden twee belangrijke knelpunten gesignaleerd.
1. "Onder de prostituees blijft bescherming van de privacy een belangrijk aandachtspunt."
2. "De onderzoekers maken ook melding van een landelijke trend, waarbij een verschuiving zichtbaar is van de vergunde prostitutiesector naar het illegale circuit."

Dit blijkt ook uit de notitie van het inmiddels failliete kennis- en informatiecentrum voor sekswerk in Nederland De Rode Draad: "Aanpakken van misstanden is gewenst, maar de voortekenen zijn duidelijk dat systematische registratie niet gaat helpen, want er zullen meer prostituees ondergronds gaan. Daarbij mag verwacht worden, dat er in het illegale circuit meer misstanden plaats zullen vinden. Om een dergelijk ernstig delict effectief te bestrijden, heeft het registreren van de werknemers geen enkele toegevoegde waarde. Onderzoek van De Rode Draad wijst uit dat prostituees zich zullen onttrekken aan de registratieplicht en op andere, onvergunde wijze zullen gaan werken."

Ook de GG&GD in Utrecht is bezorgd dat misstanden zich naar de illegaliteit verplaatsen bij een te dwingend model. Zij schrijft: "De GG&GD stelt zich op het standpunt dat registratie weigeren op basis van vermoedens [van uitbuiting] een vrouw onevenredig zwaar treft. Het enige wat er gebeurt is dat zij vervolgens uit het zicht verdwijnt. De situatie waarin zij verkeert is niet opgelost en de meerwaarde voor onderzoek en opsporing van mensenhandelaren is nihil als de vrouw uit beeld raakt."

Tot slot stelt ook de Vereniging Vrouw en Recht Clara Wichmann: "Een aanzienlijke groep prostituees zal in het illegale circuit terecht komen. Prostituees onder de 21 en niet-EU prostituees kunnen zich niet registreren omdat zij niet in de prostitutie mogen werken. Een ander deel zal zich niet willen registreren uit angst voor verlies van anonimiteit, stigmatisering en de mogelijke gevolgen voor hun familie en een toekomstige carrière. Juist de meest kwetsbare groepen prostituees – onder de 18 en buitenlandse prostituees – worden uitgesloten van registratie en zijn strafbaar. Ongeregistreerde prostituees zullen zich niet meer of minder snel tot de politie wenden uit angst zelf gestraft te worden. Hulpverleners kunnen slachtoffers niet meer garanderen dat zij zelf niet strafbaar zijn."

top â–²

3. Alternatieven zijn onvoldoende onderzocht.
De minister heeft vrijwel alleen naar alternatieven rond het registreren gekeken. Andere alternatieven zijn nauwelijks onderzocht. Als alternatief is er onlangs door deskundigen, waaronder raadsheer Peter Lemaire van het hof in Arnhem, gepleit voor een pooierverbod. Dat maakt het profiteren van vrouwen die in de prostitutie werken sowieso illegaal en kan direct strafrechterlijk worden aangepakt. Er wordt door andere deskundigen gepleit voor het versterken van de maatschappelijke positie van de prostituee door haar te helpen toegang te krijgen tot verzekeringen, werkruimte en bijvoorbeeld een bankrekening zoals andere ZZP'ers. Er is geopperd dat een minimumleeftijd van 25 jaar goed tegen misstanden zou kunnen werken, omdat oudere vrouwen minder snel in een uitbuitingssituatie terecht komen. Uit de antwoorden van de minister blijkt dat er niet of nauwelijks naar deze alternatieven is gekeken.

Wellicht zijn deze maatregelen effectiever dan een informatiegesprek zoals de minister wil. Voordat een inbreuk op de privacy gemaakt wordt, moet de minister onderzoeken of andere maatregelen effectiever of minder ingrijpend zijn (subsidiariteit). De minister zou deze alternatieven serieus moeten bekijken voordat hij tot ingrijpende wetgeving komt.

top â–²

B. Als de politiek ondanks deze bezwaren toch de registratieplicht wil invoeren, klopt de invulling daarvan in het voorliggende wetsvoorstel niet.

Volgens het wetsvoorstel krijgen alle personen die werkzaam zijn in de prostitutie een registratieplicht. Het primaire en enige doel van de minister is om hiermee een middel te hebben in contact te komen met de prostituee. Tijdens dit contactmoment wordt zij geïnformeerd over haar rechten, de mogelijkheden van hulpverlening en kunnen eventueel signalen van mensenhandel worden ontdekt. Privacy Barometer ziet de volgende zes verbeterpunten voor dit wetsvoorstel.

4. Een lokale registratie ondersteunt de aanpak beter dan een nationale database.
Registratieplicht is puur bedoeld om een verplichtend contactmoment te creëren. Lokale opslag per gemeente is daarom voldoende. Sterker nog, mocht een prostituee in een andere gemeente actief worden, dan doet zich weer een verplicht registratiemoment voor, waarbij de lokale hulpverleners in contact komen met de prostituee. Een nationale database werkt de doelstelling van het wetsvoorstel juist tegen.

top â–²

5. Gegevens dienen standaard na maximaal een jaar vernietigd te worden.
De bewaartermijn is lukraak en te lang. Er is geen enkele noodzaak gegevens 3 jaar en 3 maanden te bewaren. Als het contactmoment het doel is, dan is een kortere bewaartermijn te prefereren. Een jaarlijks terugkerend gesprek zou logischer passen in de aanpak van de minister. Gegevens dienen daarom na maximaal een jaar vernietigd te worden, tenzij er een verlengende registratie wordt aangevraagd.

top â–²

6. Het registreren van een paspoortnummer is voldoende.
Het registreren van het BSN of telefoonnummer is ongewenst. Vanuit de privacywetgeving is bepaald, dat gegevens slechts mogen worden opgeslagen als dat een duidelijk doel dient. Er is geen enkel doel voor de registratie, anders dan een contactmoment te creëren. Er is geen enkele plan of noodzaak om gegevens uit deze registratie met andere gegevens te koppelen. Dat is ook nadrukkelijk aangegeven door de minister. De overheid toont zich op dit vlak helaas weinig betrouwbaar. Het verleden bewijst dat na verloop van tijd databases altijd ook voor andere doeleinden gebruikt worden. Daarom dient registratie zo beperkt mogelijk en zo anoniem mogelijk te gebeuren. Om het risico van function-creep in te dammen, zou het BSN niet geregistreerd moeten worden. Identificatie door registratie van het nummer van de ID-kaart of paspoort kan volstaan.

top â–²

7. Het (door)lekken van gegevens moet worden voorkomen.
De minister heeft aangegeven dat gegevens sowieso zullen doorlekken in afgeleide administraties van de overheid. Dat is geen doel van de registratieplicht en moet daarom voorkomen worden. Ook de controle op het gebruik en bijvoorbeeld het tijdig vernietigen van gegevens wordt daarmee moeilijk. Door slechts één gegeven te registreren, wordt het risico bij een lekke database en het doorlekken in andere systemen van de overheid zoveel mogelijk ingeperkt.

top â–²

8. Toegang tot de gegevens is maar zeer beperkt noodzakelijk.
Het enige doel van de database is volgens de minister de registratie zelf. Toegang tot de gegevens is daarom alleen nodig om te controleren of een registratie daadwerkelijk klopt. Een lokaal bestand met het registratienummer en het paspoortnummer is het enige dat voor lokale ambtenaren toegankelijk hoeft te zijn om controles uit te oefenen. De minister dient in de AMvB concreter en beperkender aan te geven wie toegang tot de gegevens krijgt. De regel "De burgemeester wijst niet meer ambtenaren aan dan noodzakelijk is voor de uitvoering van deze taak." is volstrekt onvoldoende om de privacy te waarborgen.

top â–²

9. Een horizonbepaling met evaluatieplicht is noodzakelijk.
Omdat zorgvuldige onderbouwing en een testfase ontbreken, schiet de minister met dit wetsvoorstel in het wilde weg. De inbreuk van de registratieplicht is aanzienlijk, zeker in deze privacygevoelige sector, zonder dat de minister een duidelijk doel met het register zelf heeft. Volgens de door uw Kamer aangenomen motie Franken moeten de noodzaak en effectiviteit voor het registreren van prostituees vooraf voldoende duidelijk zijn. Het is onbegrijpelijk dat er geen horizon- en evaluatiebepaling in het wetsvoorstel opgenomen is. Als de minister serieus misstanden wil aanpakken, is het noodzakelijk te evalueren welke effecten zijn aanpak hebben gesorteerd. Als blijkt dat de voorgestelde regels onvoldoende werken, moet het mogelijk zijn deze registratie te stoppen en een andere weg in te slaan. Een horizonbepaling met evaluatieplicht is daarom absoluut noodzakelijk.

top â–²

Conclusie: het wetsvoorstel maakt een onnodig grote inbreuk op de privacy, er is geen onderbouwing over de effectiviteit en alternatieven zijn onvoldoende onderzocht.

Er is geen onderbouwing of aanwijzing dat een registratieplicht helpt bij het bestrijden van misstanden. Alternatieven zijn niet voldoende onderzocht. Naast repressieve en controlerende maatregelen, is er nauwelijks gekeken naar alternatieven die de positie van de prostituee juist versterken in plaats van criminaliseren. Introductie van grootschalige registratie zou pas moeten plaatsvinden als in een pilot is vastgesteld dat het een significant effect heeft op misstanden en andere alternatieven niet tot een beter resultaat leiden.

Uit alle onderzoeken die beschikbaar zijn, blijkt dat de sector zeer privacygevoelig is. Er is een aanzienlijke kans dat een deel van de prostitutie en misstanden, in de illegaliteit verdwijnen en buiten bereik van hulpverleners raken. Dit criminaliseert en ondermijnt de positie van de prostituee, waarmee ze juist kwetsbaarder wordt.

Als de politiek ondanks deze bezwaren toch de registratieplicht wil invoeren, klopt de invulling daarvan in het voorliggende wetsvoorstel niet. De registratie is onnodig breed en te grootschalig opgezet, waardoor de privacy-inbreuk niet proportioneel, onnodig en onverantwoord groot is. De landelijke database dient van zichzelf geen duidelijk doel. Er is geen horizon- en evaluatiebepaling in het wetsvoorstel opgenomen, zoals uw Kamer eist in de motie Franken. Een (verplichte) privacy impact analyse is niet gemaakt en risico's zijn niet in kaart gebracht. Bij herziening van dit wetsvoorstel zal een degelijke analyse gemaakt moeten worden, zodat er passende maatregelen in het wetsvoorstel kunnen worden opgenomen.

Vriendelijke groet,
Privacy Barometer.

top â–²

 

reacties

Er zijn nog wel meer kritiekpunten op deze wet. De dames zelf zijn er bepaald niet happig op:

http://zondares.blogspot.nl/2013/05/tweede-mail-aan-de-eerste-kamer.html

Ik zit zelf in de branche. Om alle problemen op te kunnen lossen moet je echt lang en diep in de branche zitten. Er worden steeds nieuwe regels bedacht die helemaal niet helpen en kloppen. Er zijn betere en slimmere wegen voor positieve resultaten.

Met vriendelijke groeten,

Voeg zelf uw reactie toe:

naam: 
reactie: 
0/1500
 

Deel deze pagina via:

18-12-18

Eerste Kamer tegen inzage medisch dossier zonder toestemming

De Eerste Kamer gaat niet akkoord met het wetsvoorstel waarmee zorgverzekeraars zonder toestemming inzage kunnen krijgen in medische dossiers bij een vermoeden van fraude. De Tweede Kamer ging eerder wel akkoord. Minister Bruins (VVD) gaat het wetsvoorstel nu aanpassen. Lees verder >>>

07-11-18

Gebruik risicoprofielen in de zorg krijgt wettelijke basis

Het opstellen van risicoprofielen van mensen voor het gebruik van medische zorg krijgt een wettelijke basis. Minister Bruins (VVD) heeft hiervoor een wetsvoorstel ingediend.  Het Zorginstituut stelt namens het ministerie per verzekerde een risicoprofiel op. Deze persoonlijke medische risicoprofielen worden gebruikt om kosten tussen zorgverzekeraars te kunnen verrekenen. Lees verder >>>

Download onze app

Privacy VandaagVolg het actuele nieuws van het Nederlandse privacyfront met onze Android app. Download hem hier!

Heb jij wat te verbergen?

fotoMensen hebben niets te verbergen als je ze dat vraagt. Of toch wel? Bekijk de video op Youtube.

Facebook opzeggen

opzeggenLees hier hoe je je Facebook-account kan opzeggen. >>>

Nieuwsbrief

Privacy Barometer brengt een paar keer per jaar een nieuwsbrief uit. Wilt u op de hoogte blijven, meldt u hier aan voor deze nieuwsbrief:  
Uw gegevens worden aan niemand ter beschikking gesteld, tenzij dat wettelijk vereist wordt. Het emailadres wordt alleen voor deze nieuwsbrief gebruikt.

of volg ons via

mobiele versie | volledige versie

deze pagina is samengesteld in: 0.161 seconden