Minister duwt door met inzage medische dossiers door zorgverzekeraars

Minister De Jonge (CDA) heeft in een nieuw wetsvoorstel verwijzingen naar de verregaande inzagebevoegdheden in medische dossiers door zorgverzekeraars opgenomen. Maar over deze bevoegdheden moet de Eerste Kamer nog beslissen. De Jonge lijkt zo extra druk op de Kamerleden te leggen om toch akkoord te gaan met die inzagebevoegdheden.

De Tweede Kamer stemt binnenkort over een wetsvoorstel (toelichting) waarmee de bevoegdheden van de toezichthouder in de zorg, de NZa, opnieuw worden afgebakend. Maar in het wetsvoorstel worden ook wettelijke bevoegdheden beschreven die niet bestaan.

Het wetsvoorstel dat die bevoegdheden moet regelen staat namelijk in de Eerste Kamer geparkeerd. De reden daarvoor is dat de minister geen goede onderbouwing kon geven waarom die bevoegdheden nodig zijn. Er zijn daarnaast grote twijfels of de bevoegdheden wel proportioneel zijn.

Met deze actie legt de minister extra druk op Eerste Kamerleden om de bevoegdheden toch vooral aan te nemen, omdat aansluitende wetgeving nu ook al geschreven is.

Inperking beroepsgeheim

Het geparkeerde wetsvoorstel geeft zorgverzekeraars de bevoegdheid om medische dossiers in te zien bij vermoedens van fraude om zo de facturen te controleren. De verzekeraars hoeven daarvoor geen toestemming aan patiënten te vragen. Daarmee wordt omwille van een financieel belang van commerciële bedrijven het medisch beroepsgeheim ingeperkt. Dat is een principiële grens die overgegaan wordt, wat ook de reden is voor veel vragen vanuit de Eerste Kamer.

Een belangrijke vraag is hoeveel fraude met deze inperking van het beroepsgeheim wordt opgelost. Toenmalig minister Schippers (VVD) kon of wilde dat niet aangeven. Privacy Barometer zocht het indertijd uit.

Niet proportioneel

In 2015 is er voor 11,1 miljoen euro aan fraude gepleegd op een zorgbudget van circa 73 miljard. Dat is 0,015 procent. Het leeuwendeel van de fraude (9,7 miljoen) werd door zorgverleners of tussenpersonen gepleegd en niet door de patiënten zelf. Hiervoor zal de ongevraagde inzage in het medisch dossier weinig toevoegen. Als patiënten zelf niet frauderen, kunnen verzekeraars ook toestemming aan hen vragen om ter controle in hun medisch dossier te kijken. Velen zullen dan zeker mee willen werken.

De minister zegt dat ook al veel fraude wordt vastgesteld zonder dat inzage in dossiers nodig is. Dat zal dus ook gelden in het geval van de 1,4 miljoen euro (0,002 procent van het zorgbudget) fraude die wel door patiënten gepleegd is. De minister noch de verzekeraars geven aan welk percentage fraude alleen met inzage in medische dossiers is vast te stellen. Maar laat het de helft zijn, dan blijft zonder inzage in dossiers zo'n 0,7 miljoen over waarvan je niet met zekerheid kan vaststellen dat er gefraudeerd is en blijft het beroepsgeheim ongeschonden.

Onbeantwoorde vragen

Veel fracties in de Eerste Kamer hebben al in 2016 aan de minister gevraagd of het wel proportioneel is om voor zo'n relatief klein bedrag het medisch beroepsgeheim voor alle Nederlanders op de helling te zetten. Tegelijkertijd hebben zowel partijen uit de Eerste Kamer als uit de zorgsector zelf, waaronder de Landelijk Huisartsenvereniging, het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie, LOC zeggenschap in zorg en de Patiëntenfederatie Nederland, er bij de minister op aangedrongen voor inzage vooraf toestemming aan de patiënt te vragen. De minister heeft hierop tot dusver niet gereageerd.

Zorgverzekeraars vragen ook allang niet meer om meer bevoegdheden, zoals ze bij de start van het wetsvoorstel in 2013 leken te doen. In het hierboven genoemde frauderapport over 2015 vragen ze om eenvoudigere declaratieprocessen om fraude te voorkomen. Dat is natuurlijk ook een veel constructievere weg.

Stoïcijns doorgaan

Ondanks dit alles, lijkt de nieuwe minister De Jonge stoïcijns door te gaan op de ingeslagen weg. Ook al is de bevoegdheid nauwelijks noodzakelijk, is er een betere weg door gewoon toestemming te vragen voor inzage en gaat het om een relatief klein bedrag, de minister duwt gewoon door. Met het nieuwe wetsvoorstel over de bevoegdheden van de NZa blijft hij proberen de onnodige en niet-proportionele inzage in medische dossiers door de Eerste Kamer te krijgen.