“Slachtoffers moeten kopie forensisch rapport verdachten kunnen krijgen.”

Privacy van verdachten en daders moet evenzeer beschermd worden als die van slachtoffers, vindt Mr. Richard Korver. Toch moeten slachtoffers als zij dat willen een kopie kunnen krijgen van de forensische rapportage die een observatiekliniek over een verdachte maakt. Ook al wil de verdachte dat niet, en is deze verdachte nog niet definitief veroordeeld tot dader, aldus de Amsterdamse advocaat in zijn recent verschenen boek ‘Recht van Spreken’.

Privacy Barometer spreekt met Richard Korver (42 jaar) naar aanleiding van dit boek, waarin de advocaat een lans breekt voor verbetering van slachtofferrechten. Hij pleit ondermeer voor betere privacybescherming voor slachtoffers. Waar we in de eerste aflevering ingingen op verbeteringsmogelijkheden voor de privacy van slachtoffers, gaat deze tweede aflevering van dit tweeluik over privacy van verdachten en daders.

Kopieën van psychiatrische onderzoeken verstrekken aan derden, dat klinkt vergaand.
“Je moet je realiseren dat niet alleen de verdachte, maar ook het slachtoffer recht gedaan moet worden. Wij hebben hier in Nederland besloten, dat niet het recht van de sterkste moet gelden, maar de overheid het overneemt van het slachtoffer. Als het slachtoffer aangetast is, moet in het kader van de ‘Wiedergutmachung’ gekeken worden wat hen helpt. En dan blijkt dat het voor slachtoffers vaak helpend is voor hun verwerking  wanneer zij beter begrijpen hoe iemand tot zijn daad kwam.”

Daar kan ik inkomen, maar een kopie van een psychiatrisch onderzoeksrapport? Valt dat niet onder medisch beroepsgeheim van de psychiaters en psychologen die die rapporten schrijven?
“Het gaat hier niet over het medische dossier van je huisarts. Je hebt twee soorten medische dossiers. Eén van artsen waar je een behandelrelatie mee hebt en deze dossiers die speciaal voor het onderzoek door justitie voor een strafzaak worden aangelegd. Daarvan vallen delen niet onder het medisch beroepsgeheim. De psychiatrisch en psychologisch onderzoekers in bijvoorbeeld een Pieter Baan Centrum hebben geen behandelrelatie met de verdachte, maar een onderzoeksopdracht. Bij het Pieter Baan Centrum zien ze dat wellicht anders, maar ik niet.”

Maar dan nog. Het blijft toch intieme informatie over iemand die nog niet veroordeeld is? U zegt in uw boek dat wanneer nog een Hoger Beroep of Cassatie loopt, het slachtoffer al zou moeten kunnen beschikken over zo’n rapport. Het kan overal belanden, zelfs op internet. Dan is een verdachte voor eeuwig gebrandmerkt en in zijn privacy aangetast.
“De verdachte heeft meegewerkt om de gegeven informatie over bijvoorbeeld zijn nare jeugd te delen. Daarmee vind ik dat hij al impliciet toestemming heeft gegeven. Hij wist immers ook dat die informatie op een openbare zitting besproken zou worden toen hij die toestemming gaf. Bovendien zou je de verstrekking van het afschrift onder voorwaarde kunnen regelen. Bijvoorbeeld een verbod op duplicatie of openbaarmaking. Het moet duidelijk zijn, dat het alleen gebruikt mag worden voor het doel waarvoor het verstrekt is: het verhalen van schade en voor hulpverlening en verwerking.”

Maakt zo’n mogelijkheid niet dat veel minder verdachten gaan meewerken aan een onderzoek in een observatiekliniek?
“Daar ben ik niet bang voor. Nu al werkt het merendeel niet mee, uit angst om TBS opgelegd te krijgen.”

Maar waarom bent u daar niet bang voor? Of de meerderheid nu al wel of niet meewerkt is geen argument.
“Ik denk dat de meeste verdachten die wel meewerken dat doen om redenen die alleen henzelf bekend zijn en dat die niet veranderen doordat het slachtoffer – al dan niet onder voorwaarden - afschrift verstrekt krijgt.”

Naast psychiatrische onderzoeksrapportage vindt u dat ook een compleet afschrift van het strafzaakdossier aan slachtoffers overhandigd moet worden op hun wens. U zegt: “Het wordt tóch ter zitting besproken, dus waarom geen kopie?”. Maar een kopie is toch iets heel anders dan mondeling bespreken?
“Waarom?”

Als iets mondeling besproken wordt, kunnen mensen dat altijd nog nuanceren, afzwakken, ontkennen. Zwart op wit is toch definitiever. En het kan rond gaan cirkelen.
“We hebben het over mensen die onder ede staan te spreken. Mijn aanbeveling komt voort uit de zaak Roberts M. Voor veel slachtoffers is het traumatiserend om opnieuw met Roberts M. geconfronteerd te worden. Maar ze wilden wél weten wat er gezegd werd. De rechtbank zei eenvoudigweg: “Als ze dat willen weten, komen ze maar hierheen.” Ik geef toe, een afschrift verstrekken is voor de verdachte inderdaad zwaarder. Maar in dit soort gevallen gaat het belang van het slachtoffer voor.”

U verdedigt, naast slachtoffers, ook verdachten. Wat vindt u van de tendens in de media dat steeds vaker verdachten met volledige voornaam, en soms zelfs inclusief achternaam genoemd worden?
“Dat vind ik slechts gerechtvaardigd als het een duidelijk doel dient, zoals het waarschuwen van de maatschappij omdat er een gevaar te duchten is. Volkert van der G. heeft met succes geprocedeerd tegen het publiceren van zijn achternaam door De Telegraaf. Net zoals bij slachtoffers moet ook voor verdachten privacybescherming overeind blijven.”

Reactie NIFP
Woordvoerder Bas de Koning van het NIFP (Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie) laat weten dat 50% van de verdachten meewerkt aan onderzoek. Van die 50% komt het in de helft van de gevallen toch tot een medische eindconclusie, omdat onderzoek altijd doorgaat. De Koning: “Dat gebeurt middels zogenoemd ‘milieuonderzoek’ in de omgeving en bij naasten van de verdachten, en door observatie. Ook iemand die met een doos over zijn hoofd in zijn cel gaat zitten geeft daarmee, ongewild of niet, toch informatie.”

Wat betreft het aantal mensen dat meer of minder mee zal werken aan onderzoek wanneer de rapportage aan slachtoffers verstrekt gaan worden op hun verzoek, durft De Koning geen uitspraak te doen. “Dat blijven aannames. Het is geen wet, dus nog niet onderzocht. Ik kan er zelfs niet naar gissen.”
Alle rapportage die gemaakt wordt, valt onder medisch beroepsgeheim en is daardoor eigendom van de verdachte en het Openbaar Ministerie, zegt De Koning. “Als mens kan ik me de wens van slachtoffers voorstellen, maar gezien het medisch beroepsgeheim is kopieën van rapportage verstrekken zonder instemming van de verdachte ethisch gezien geen optie.”

Maandag 10 december verscheen deel één van dit interview waarin wordt ingegaan op privacy van slachtoffers.