Decentralisatie jeugdzorg (Jeugdwet)

Op 18 februari 2014 is de jeugdwet door de Eerste Kamer aangenomen. Daarmee is door staatssecretaris Van Rijn de laatste horde genomen om per 1 januari 2015 de jeugdzorg door de gemeenten te laten uitvoeren.

Met de decentralisatie komen er zeer veel persoonsgegevens in handen van gemeente-ambtenaren. Dit betreft onder andere medische en andere gevoelige persoonsgegevens van zorgverzekeraars en zorgverleners. Maar ook worden gegevens verzameld van de belastingdienst, schuldhulpverlening, reclassering of UWV.

In het debat van 11 februari wist de Eerste Kamer het kabinet tot enkele toezeggingen op het gebied van privacy te bewegen. Zo wordt er voor de inrichting van de jeugdzorg bij de gemeenten een toets uitgevoerd op de risico's bij het verzamelen en uitwisselen van gegevens. Ook komt er een privacy informatie folder voor ambtenaren die straks met de nieuwe jeugdwet moeten werken. 

Gelijktijdig met dit wetsvoorstel is ook het wetsvoorstel voor het verplicht gebruik van het burgerservicenummer in de jeugdzorg door de Eerste Kamer aangenomen. Op 17 oktober werd de jeugdwet met een ruime meerderheid in de Tweede Kamer aangenomen. 

Decentralisaties
De jeugdwet regelt de decentralisatie naar de gemeenten van de jeugdhulp, inclusief de geestelijke gezondheidszorg voor deze groep. Het kabinet denkt dat betere hulp geboden kan worden als het dichter bij mensen georganiseerd wordt. Bovendien wordt deze 'transitie' aangegrepen om flink te bezuinigen.

Naast de jeugdzorg, wordt ook de maatschappelijke ondersteuning (AWBZ-zorg) en de uitvoering rond uitkeringen (participatiewet) bij de gemeenten ondergebracht. Onder het motto "Eén gezin, één plan, één regisseur" wil het kabinet de uitvoering zelfs zoveel mogelijk in één hand te leggen. Men denkt met een integrale benadering effectiever bij gezinnen in te kunnen grijpen. Om dit voor elkaar te krijgen, worden veel gegevens bij de gemeente bij elkaar gebracht. Ook worden gegevens niet alleen op persoonsniveau, maar ook op gezinsniveau verzameld en vastgelegd.

De drie wetsvoorstellen kennen op het gebied van gegevensuitwisseling en privacy (vrijwel) dezelfde wetsartikelen. Zie voor meer informatie het wetsvoorstel WMO 2015.

De nieuwe situatie moet op 1 januari 2015 in werking treden. Om die reden is de invoering al gestart, terwijl op dit moment slechts één van de drie wetsvoorstellen door het parlement is goedgekeurd.

Onrechtmatig
Het gebruik van gegevens  voor een ander doel dan waarvoor ze zijn verzameld is wettelijk verboden. Zo mogen bijvoorbeeld gegevens die voor 'werk & inkomen' zijn verzameld, niet worden gebruikt voor jeugdzorg. Het College Bescherming Persoonsgegevens waarschuwde (PDF) het kabinet voor deze onrechtmatige ontwikkeling. Het kabinet heeft aangegeven dat die gegevensuitwisseling op dit moment niet aan de orde is. De infrastructuur bij de gemeenten wordt hier wel al op ingericht.